Kepenek Nedir? Sürpriz Detaylar ve 2023 Fiyatları

Kepenek Türk kültür mozaiğinin çok eski parçalarından belki de en önemli değerlerinden sadece birisidir. İskit Türklerinin Çin devleti ile komşu olması sebebiyle çoban kepeneğinden ilk kez Çin kitaplarında bahsedildiğini ve kepenek tarihinin M.Ö. 8. yüzyıla kadar uzandığını  biliyor muydunuz? 

İskit Türklerinden günümüze kadar ulaştığı düşünülen kepenek, halen Türklerin geleneksel ıslak keçe kullanım teknikleriyle üretilmeye devam etmektedir.

Kepenek

Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar uzanan bizi biz yapan sembollerden biri olan kepenek hakkında kaleme aldığım bu yazımda:

Küçükbaş hayvancılıkla uğraşanların hayatında ayrı bir yeri olan kepenek hakkında  her şeyi  öğrenmeye hazır mısınız?

Kepenek Nedir?

Kepenek çobanları soğuk ve sıcaktan dahası yağmurdan korumak amacıyla üretilen kültürel kıyafettir. Çoban kepeneği soğuk iklimde sıcak, sıcak iklimde soğuk tutan ve su geçirmeyen bir materyaldir.

Kepeneğin sözlük anlamı kolsuz ve dikiş atılmadan üretilen, çobanların omuzlarına alarak kullandığı aba keçe üstlük giysidir.

Kepeneğin yapımında yün keçeden yararlanılır. Çoban kepeneği keçecilik zanaatının belki de  en dikkat çeken  eserlerinden biridir.

Çoban Kepeneği

Çoban kepeneği bazı bölgelerde farklı isimlerle de karşınıza çıkabilir. Örneğin Muğla/Fethiye taraflarında kepeneğin diğer adı olarak “çoban abası” da denildiğini biliyor muydunuz?

Çoban kepeneği imalatında kullanılan materyal keçedir. Daha doğrusu keçenin de ham maddesi olan koyun kuzu yünüdür.

Çobanlar Neden Kepenek Giyer?

Yaban dediğimiz köy merkezinden uzak kırsallarda geceleyen ya da geç saatlere kadar yabanda kalmak zorunda olan çobanlar kepenek giyer. Çobanların kepeneği giymesindeki  asıl neden  serin havalarda kendilerini soğuktan muhafaza etmeye çalışmalarıdır.

Çobanlar sadece soğuktan değil, mevsimine göre sıcaktan ve yağmurdan da kendilerini koruma amacıyla kepenek giyerler. Soğuktan korunmak için ceket, palto vs. tercih edilebilir ama çoban kepeneği bir mirastır.

Hem yatak hem de yorgan vazifesi gören kepenekler günümüzde kullanılan uyku tulumuna da benzetilebilir. Yünün yapısı gereği keçe kışın sıcak, yazınsa serin tutar.

Çoban kepeneği  kırsal yaşamda  insan için zararlı olabilecek haşerattan korunmak için çok büyük bir kalkandır. Yünün akrep ve yılanı uzak tuttuğu da göz önünde bulundurulursa çoban kepeneğinin yaban hayatta koruyucu bir rol üstlendiği söylenebilir.

Dikkatli kullanılan, arazide çalı ve çırpı temasından korunan; kısacası iyi muhafaza edilen bir kepenek uzun yıllar kullanılabilir. Bir çok kişi tarafından çobanın üstüne giydiği şey diye adlandırılan kepenekler için biçilen ömür ise genel olarak 2 veya 3 yıldır.

Kepenek Fiyatı

Kepenek fiyatı diğer bir deyişle çoban keçesi fiyatları boy uzunluğuna yani kullanılan yün miktarına ve yünün kalitesine göre azalıp artabilir.

Kepenek eskiden kışın soğuktan korunmak amacıyla satın alınırken, günümüzde ise daha çok yazın sıcaktan kaçmak isteyenler için satışı yapılmaktadır.

Kepenek Nerede Satılır?

Kepenek, keçe imalatı yapan ya da keçecilikle uğraşan atölye ve işletmelerde satılır. Keçe çoban kepeneği yapımı bazı illerimizde halen devam etmektedir. Bu yerlere Konya, Afyon, Isparta, Denizli, Manisa, İzmir, Balıkesir, Maraş, Urfa, Kars ve Ağrı örnek gösterilebilir.

Kepenek ve keçe kilim kullanımı günümüzde eskisi kadar yaygın değil. Hal böyle olunca da geçmiş yıllara göre kepenek ve keçe imal eden ya da satan esnaf sayısı da ciddi anlamda azalmış durumda.

Yaşadığınız yerlerde kepenek satın alabileceğiniz bir işletme varsa şanslısınız.  Ya yoksa?  İşte o zaman da internet üzerinden kepenek satın al araması yaparak mevcut seçeneklere göz atabilirsiniz.

Kepenek Nasıl Yapılır?

Kepenek, koyun ya da kuzu yünü kullanılarak yapılır. İmalatı ise teknik bir konu olduğu için detaya girmeyeceğim. Çoban kepeneğinin rengi kremdir yani doğal yün beyazının rengine sahiptir. Bazı kısımlarında renkli motifler ve yazılarda olabilir.

Yün keçe kepenek ortalama 5-6 saat gibi bir sürede imal edilebilmektedir. Genel olarak kepenek uzunluğu diz kapağı ile ayak bileği arasında olacak şekilde planlanıp üretilir.

Üç kısımdan oluşan kepeneğin parçaları ise sırt varsa kafa ve boyunluk, sol ve sağ ön yeleklerdir. Çoban kepeneği boyun ile kafa kısmını örtecek şekilde üretilebilirken kafa ile boyun kısmının açıkta kalacağı şekilde de tasarlanıp üretilebilir.

Düğme kullanılmadan üretilen çoban kepeneği tüm vücudu kapatacak şekilde tasarlanmıştır. Kepeneklerin genellikle içinde veya dışında gerekli olması halinde kullanılmak üzere büyük bir cep bulunur. Omuz kısmında bulunan halkalar sayesinde duvara asılarak muhafaza edilir.

Ayrıca, kepeneğin asıl kullanımının dışında piyasada dekor ya da hediyelik amaçlı  minyatür  şeklinde üretimi de mevcut olup, ilgi görmektedir.

Çobanların giydiği şey diye hafızalarda kalan kepenek ile ilgili her şeyi açıklamaya çalıştım. Bunun dışında akademik düzeyde bilgiye ihtiyacı olanlar varsa linkten bakabilirler.

Sonuç olarak, kepenek binlerce yıldır varlığını sürdürmeyi başaran ender kültürel miraslarımızdan birisi olmayı başarmıştır. Çoban kepeneğinin değeri eskisi kadar olmasa da halen bilinmekte olup sadece gelişen teknolojiye bağlı olarak alternatiflere yönelim artmıştır.

Güncel makaleler için tarimmemleketi.com ana sayfasına bakabilirsiniz.

# İlginizi Çekebilir

Aba Altından Sopa Göstermek Nadas Nedir? Münavebe Ne Demek? 1 Dönüm Güneş Enerjisi Maliyeti