Tavuk Hastalıkları: Belirtileri (Önemli Tanıları) ve Tedavileri

Tavuk hastalıkları özellikle büyük alanlarda profesyonel yetiştiricilik yapan işletmeler tarafından çok iyi bilinmelidir. Maksimum verimle yüksek kaliteli ürünler alabilmenin tek yolu sağlıklı hayvanlarla üretime başlamaktan geçer.

Hangi hayvan türü ve hastalık çeşidi olursa olsun hastalığa karşı önlem almak hastalıkla uğraşmaktan daha kolay ve ucuzdur. Bu gerçek  hiçbir zaman  unutulmamalıdır.

Tavukçuluk, hastalıkların en kolay ortaya çıktığı hayvancılık kollarından biridir. Bir kümeste hastalık çıkıp çıkmaması yüksek oranda temizliğe bağlıdır. Temizlik kurallarına uyulan bir işletmede daha az hastalık görülür.

Diğer çiftlik hayvanlarında olduğu gibi tavukların da yakalandığı pek çok hastalık vardır. Hastalık kendini gösterdiğinde tedavi ya hiç yoktur ya da başarı oranı çok düşüktür. Bu nedenle hastalıkların pek çoğundan korunmanın  tek yolu  aşıdır.

Tavukların aşıları düzenli olarak yapılmalıdır. Tavuk aşıları iğne şeklinde uygulanabilirken, yeme veya suya da karıştırılabilir.

Tavuk Hastalıkları

Tavuk hastalıkları genellikle virüs, bakteri, mantar, parazit gibi mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyon hastalıklarıdır. Bazı tavuk hastalıkları insanlara da bulaşabilir ve halk sağlığı açısından risk oluşturabilir.

Hayvanların ışıksız, havasız ve pis yerlerde tutulması, yemlerinin yeterince ve zamanında verilmemesi de tavuklarda hastalıklara haliyle kümes içerisinde hastalıkların yayılmasına sebep olacaktır.

Hayvan beslemede kullanılan yemlerin besin içeriği de oldukça önemlidir. İhtiyaç duyulan besinlerin yemde yeterince bulunmaması halinde bazı tavuk hastalıkları da kaçınılmaz olacaktır.

Beslenmeden kaynaklanan aksaklıklar zamanında fark edilir ve eksik olan besinler hızlıca tamamlanırsa bu tür tavuk hastalıklarının tedavisi  daha kolay  hale gelecektir.

Bu yazımda tavuk hastalıkları ve belirtileri, tedavisi ve korunma yolları ile birlikte bilgi vereceğim diğer konular ise şu şekilde olacak:

Tavuk Hastalıkları ve Belirtileri

Tavuk hastalıklarının belirtileri hastalığın türüne ve şiddetine göre değişebilir. Ancak genel olarak tavuklarda şu belirtiler görülebilir:

– İştahsızlık, zayıflama, su tüketiminde azalma veya artma

– Solunum güçlüğü, öksürük, hapşırık, burun akıntısı

– Gözlerde iltihaplanma, kızarıklık, şişlik, yaşarma

– Tüylerde kabarma, dökülme, yıpranma

– Kanat ve bacaklarda kırık, yara, şişlik

– Dışkıda renk değişimi, kanlı ishal

– Başın içeri çekilmesi, kanatların sarkması

– Hareketsizlik, bitkinlik, ölüm

Tavuk Hastalıkları ve Tedavileri

Tavuk hastalıklarının tedavisi hastalığın nedenine ve evresine göre değişebilir. Bazı tavuk hastalıklarının tedavisi yoktur veya çok zordur. Bu nedenle tavuk hastalıklarının ortaya çıkmadan önlenmesi daha önemlidir. Tavuk hastalıklarının tedavisinde genellikle şu yöntemler uygulanır:

– Veteriner hekimin tavsiyesiyle uygun ilaçların verilmesi

– Hasta tavukların sağlıklı tavuklardan ayrılması ve izole edilmesi

– Hasta tavukların öldürülmesi ve yakılması (bulaşıcı ve ölümcül hastalıklarda)

– Kümesin temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi

– Kümesin havalandırılması ve ısıtılması

– Tavukların beslenmesine dikkat edilmesi

Tavuklarda Ayak Hastalıkları

Tavuklarda ayak hastalıkları tavukların hareket kabiliyetini, verimini ve sağlığını olumsuz etkileyen çeşitli nedenlerden kaynaklanan rahatsızlıklardır. Tavuklarda ayak hastalıklarının başlıca sebepleri şunlardır:

– Beslenme eksiklikleri veya dengesizlikleri: Tavukların yeterli miktarda kalsiyum, fosfor, D3 vitamini, biyotin gibi besin öğelerini alamaması durumunda kemik ve eklem gelişiminde bozukluklar oluşabilir. Bu da tavuklarda rikets, perozis, tibial dyscondroplasia gibi hastalıklara yol açabilir.

– Mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlar: Tavuklarda ayak derisi, tırnaklar, tendonlar ve eklemler mikroorganizmaların (bakteri, virüs, mantar, parazit) neden olduğu enfeksiyonlara maruz kalabilir. Bu da tavuklarda pododermatit, bumblefoot, infeksiyöz sinovit, gut hastalığı, marek hastalığı gibi ayak hastalıklarına neden olabilir.

– Fiziksel travmalar: Tavukların ayakları keskin veya sert yüzeylerle temas ettiğinde veya yüksekten düştüğünde yaralanabilir. Bu da kanama, şişlik, iltihaplanma ve enfeksiyon riskini artırabilir.

– Genetik faktörler: Bazı tavuk ırklarında veya hibritlerde ayak hastalıklarına yatkınlık genetik olarak aktarılabilir. Örneğin, bazı ırklarda tırnakların kıvrılması veya eklem deformasyonları görülebilir.

Tavuklarda ayak hastalıkları tanısı için tavukların klinik muayenesi ve laboratuvar testleri yapılmalıdır. Ayak hastalıkları tedavisi ise hastalığın nedenine ve şiddetine göre değişir.

Genel olarak antibiyotikler, anti-inflamatuar ilaçlar, ağrı kesiciler, pansumanlar ve cerrahi müdahaleler kullanılabilir.

Ayak hastalıklarından korunmak için ise tavukların beslenmesine dikkat edilmeli, kümes ortamı temiz ve kuru tutulmalı, aşılamalar düzenli yapılmalı ve tavukların ayakları  sık sık  kontrol edilmelidir.

Tavuk Ayak Hastalıkları ve Tedavisi

Tavuklarda ayak hastalıkları ve tedavisi ile ilgili açıklamalara devam edeceğiz. Ancak üst satırlarda da değinildiği üzere bazı tavuk hastalıklarının tedavisi ya hiç yoktur ya da oldukça zordur. Bundan dolayı genel olarak tedaviden ziyade tavuklar hastalanmadan gerekli önlemlerin alınması daha muteber olacaktır. İşte en bilindik tavuk hastalıkları ve bazı tedavi yöntemleri:

Marek Hastalığı

Virüs kaynaklı ve bulaşıcı bir hastalıktır. Bacak ve kanat sinirlerinin etkilenmesine bağlı olarak hayvanın bir bacağını ileriye diğer bacağını ise geriye uzatmış vaziyette oturması bu hastalığın en belirgin özelliğidir.

Bacak siyatik siniri kalınlaşır, normal rengini kaybederek gri, açık sarı bir renk alır. Hayvanlar yeme suya ulaşamaz ve hızla halsizleşir. İştahsızlık ve durgunluk sonucu kilo kaybı başlar. İbik ve sakallar solgunlaşır.

Rickets Hastalığı

Vitamin D ve fosfor eksikliği sonucu kemiklerde kolay kırılma, topallık görülür. Kemik, gaga ve tırnaklar yumuşak olur. Kemiklerin zayıflığı yüzünden hayvanlarda yürüme zorluğu gözlemlenir. Rasyon hazırlanırken D vitamini ve fosfor takviyesi yapıldığından emin olunmalıdır.

Şiş Ayak Sendromu

Stafylococus aureus tarafından oluşturulur. Ayaklardaki yarık ve çatlaklardan vücuda bakteri girmesi yüzünden oluşur. Hayvanların ayak tabanında irinli bir şişme vardır.

Newcastle Hastalığı

Newcastle hastalığı sindirim ve solunum etkileri ile birlikte sinir sistemi felçleri de oluşturur. Bacakları ve boynu etkilenen hayvanlar yürüme güçlüğü çekerler. Türkiye’de yalancı veba hastalığı olarak bilinir.

Mycoplasma Sinovia (Sinovitis)

Eklemlere yerleşen hastalık ayak ve dizlerde şişlik yapar. Hastalanan hayvanlardan uzaklaştırılması mümkün değildir. Şişlik oluşan hayvanlar topallık yaşarlar ve rahat yürüyemezler.

Avian Ensefalomiyelitis

Sinir sistemini etkileyen bir hastalıktır. Genellikle sorun civcivlerde sorun görülür. Titreme krizi yaşayan civcivler ayakta durmakta güçlük çekerler.

Kıvrık Parmak Felci

Ribovlavin vitamini eksikliği sonucu hayvanların parmaklarında kıvrılmaların oluşmasıdır.

Tibial Dyscondroplasia

Fusarium roseum ve mantar toksinleri sonucu oluşur. Hayvanlarda sodyum, potasyum eksikliği ve dengesizliğine neden olur. Reovirus ve diğer immun baskılayıcı hastalıklar da bu durumu oluşturabilmektedir. Tavukların uzun kemiklerindeki büyüme plaklarında kıkırdak gelişimini bozarlar ve hayvanlar yürüme sorunları yaşar.

Uzun Kemik Burkulma Sorunu

Hızlı büyüyen etçi ırkların bir sorunudur. Kemikler uzamayı dengeli yapamaz ve bir yöne doğru burkulma şeklinde sorun kendini gösterir.

Viral Artritis

Reoviruslar tarafından oluşur. Ayakları kasan ve geren kaslarda, tendonlarda şişme ile birlikte  sarı kırmızı  sıvı salınıma neden olur. Hayvanlar yürümekte zorlanır.

Osteomiyelitis

Bacak ve kanat eklemlerinin büyüme plaklarında kıkırdak disklerin E.coli ve Stafilococ etkenlerinden enfekte olması sonucu oluşur.

Bu tür adi bakteriler en çok pis su kaynakları ve kirli yemlikler ile hayvanlara bulaşır. Su kaynağını değiştirme imkanı zayıf ise suyun dezenfeksiyonu için klorlama yapılması gereklidir.

İyonofor Zehirlenmesi

Monensin, narasin, salinomycin iyonofor maddeleri ile oluşan zehirlenmelerdir. Kanatlılarda çökme ve hareketsizlik yaratır. Hayvanlar göğüsleri üzerine yatarlar. Düşe kalka ilerlemeye çalışırlar.

Botulism Zehirlenmesi

Clostridium botulinum toksini sonucu ön bacaklarda ve sonrasında kanatlarda, boyunda felçler meydana gelir. Hayvan yürüyemez hale gelir.

Kontakt Dermatiti (Altlık yanığı)

Kötü durumdaki ve ıslak altlıkla uzun süreli temas sonucunda hayvanların ayak tabanlarında amonyak yanması oluşur. Ülserler ve erozyonlar ortaya çıkabilir.

Kötü Bakım Şartları

Kanatlı hayvanlar özellikle ilk yumurtadan çıktıkları andan 30 günlük olana kadar kümes ısı şartlarından çok etkilenirler.

Aşırı sıcak ve soğuk, suya ulaşamayıp susuz kalma, yemliklere uzak kalıp aç kalma gibi durumlarda genç hayvanlarda hızlı gelişen bir  halsizlik  kendini gösterir. Bu halsizlikten kaynaklı hayvanlar dengesiz yürürler ve hatta ayakta duracak takate bile sahip olamayanlar ise oturmayı tercih ederler.

Şiddetli Açlık

Kümeste yeterli yem olmaması ya da yeme ulaşılamaması gibi durumlarda tavuklarda gelişim geriliği yaşanır. Vücutlarındaki enerji depolarını kullandıktan sonra kas dokusunu da kaybetmeye başlarlar. Sonuçta ayakta duramayacak bir hale gelirler.

Tavuklarda ayak hastalıklarında birinci neden olarak kümes hijyeni gelmektedir. Hijyenik olmayan kümes şartları en başta tavuklarda mantara sebebiyet vermektedir. Mantarlarda ayaklarda şişkinlik, kabuklanma ve iltihaplanmalara sebep olmaktadır.

Kümeslerde alınması gereken bir kaç hijyen tedbiri ile ayak fonksiyonlarında kayıp, ayaklarda ağır hasarlar, kangren veya ayaktan başlayan enfeksiyonların tüm vücudu sarması ve  ölüm  gibi birçok olumsuz vakaların önüne geçilebilir.

Bu nedenle kümes hijyenine dikkat ederek, zeminde ideal malzemeler kullanarak ve tavukların tünekte uyumaları sağlanarak kayıplardan kaçınmak mümkün olacaktır.

Kanatlılarda düzenli vitamin kullanımı çok önemlidir ve vitamin eksiklikleri birçok hastalığın da sebebidir. Başta B grubu vitaminler olmak üzere D ve E vitamini eksiklikleri eklem problemlerinde sıklıkla karşılaşılan bir durumdur.

Haftada 2-3 gün düzenli vitamin kullanılması; tavuklarda vitamin kaynaklı eklem sorunlarının yaşanmamasına katkı sağlayacaktır.

Tavuk Dışkısı Hastalıkları

Tavuk dışkısı hastalıkları tavukların sağlığını ve verimini tehdit eden çeşitli enfeksiyonlardır. Tavuk dışkısı patojen mikroorganizmaların (hastalık yapıcı) yoğun olarak bulunduğu bir materyaldir.

Tavuk dışkısı salmonella, coliform, cripto sporidium, marek, gumbaro ve hatta kuş gribi (avian influenza) gibi çok önemli hastalık etmenlerinin en önemli bulaştırıcısıdır. Tavuk dışkısı hastalıkları dışkı ile bulaşan veya dışkıda bulunan parazitlerin neden olduğu hastalıklar olarak ikiye ayrılabilir.

Dışkı ile bulaşan hastalıklar arasında tavuk vebası, tavuk tifosu, beyaz ishal, kanlı ishal ve yalancı veba sayılabilir. Bu hastalıkların çoğu  virüs  etkenli olup tedavisi yoktur veya zordur.

Belirtiler arasında iştahsızlık, yüksek ateş, yeşil ve sulu dışkı atılması, solgunluk, halsizlik ve ölüm oranının yüksek olması görülmektedir. Belirtilen hastalıklardan korunmanın en önemli yolu aşı yapmak ve temizlik kurallarına uymaktır.

Dışkı Özelliği	Anlamı
Kahverengi ve sert	Sağlıklı dışkı
Sulu veya yeşil renkli	Dışkı problemleri
Kanlı	Sindirim sistemi sorunu

(Tavuklarda Dışkı Renkleri ve Anlamları)

Kümeslerin havadar ve kuru olması, yem ve suyun temiz olması, fare ve kuş gibi zararlıların uzak tutulması tavuk dışkısı hastalıklarının önlenmesinde etkilidir.

Dışkıda bulunan parazitlerin neden olduğu hastalıklar arasında bağırsak solucanları da gösterilebilir. Bağırsak solucanları tavukların bağırsaklarında yaşayan ve besinlerini emen canlılardır. Bağırsak solucanları tavukların zayıflamasına, verim düşmesine ve ölümüne neden olabilir.

Bağırsak solucanları yumurtlayarak çoğalır ve yumurtaları dışkı ile dışarı atılır. Bu yumurtalar yem, su veya toprak ile diğer tavuklara bulaşabilir. Bağırsak solucanlarından korunmanın en önemli yolu düzenli olarak solucan ilacı kullanmak ve kümesin altlığını sık sık değiştirmektir.

Tavuk dışkısı hastalıkları ciddiye alınması gereken bir konudur. Tavukların sağlığı ve verimi için bu hastalıklardan korunmak gerekir.

Tavuk Hastalıklarından Korunma Yolları

Tavuk hastalıklarından korunmak için şu önlemler alınabilir:

– Kümesin temizliğine ve hijyenine dikkat edilmelidir.

– Kümesin havadar, aydınlık ve sıcak olmasına özen gösterilmelidir.

– Tavukların yeterli ve dengeli beslenmesi sağlanmalıdır.

– Tavukların suyu temiz ve taze olmalıdır.

– Tavukların kalabalık olmamasına ve yeterli alana sahip olmasına dikkat edilmelidir.

– Tavuklara düzenli olarak parazit ilacı verilmelidir.

– Tavuklara yeni hayvan katılırken karantina uygulanmalıdır.

– Tavuklara stres yaratacak faktörlerden kaçınılmalıdır.

Bu içeriğimde tavuk hastalıkları hakkında bilgi vermeye çalıştım. Umarım faydalı olmuştur.

Yararınıza olabilecek diğer başlıklar için tarimmemleketi.com ana sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

# İlginizi Çekebilir

Tavuk Çiftliği Maliyeti Yumurta Fiyatları 6 Aylık Hindi Kaç Kilo Gelir? Mısır Fiyatları