Patates Yetiştiriciliği: Adım Adım (Kolay Anlaşılır) Anlatım

Patates yetiştiriciliği toprağın hazırlanmasından hasada kadar dikkat ve bilgi gerektiren bir süreç olup, uygun tohum seçimi, sulama yöntemleri, gübreleme ve hastalıklarla mücadele gibi birçok faktörü içinde barındırır.

Hem besleyici değeri hem de yetiştirme kolaylığı ile dünya genelinde en çok tercih edilen tarımsal faaliyetlerden biri olan patates, iklim koşullarına adapte olabilme yeteneği sayesinde farklı coğrafyalarda da başarıyla yetiştirilebilmektedir.

Bu yazımızdan, patates yetiştiriciliğinin püf noktalarından toprak hazırlığına, ekim yöntemlerinden hasat sürecine kadar tüm detayları öğreneceksiniz.

İster deneyimli bir çiftçi olun, ister hobi bahçenizde patates yetiştirmeye yeni başlayın, bu rehber sizi sağlıklı ve bol ürünler toplama yolculuğunda destekleyecek.

Patates Yetiştiriciliği

Patates, iklim ve toprak koşullarına duyarlı bir bitkidir ve yüksek verim alabilmek için yetiştirme koşullarının titizlikle sağlanması gerekir.

Patatesin değişik iklimlere adaptasyonun kolay, ucuz, birim alandan alınan veriminin fazla ve yüksek besin değerine sahip olması gibi artıları ülkemizde değişik coğrafyalarda ekilmesine olanak sunmuştur.

Türkiye’de patates ihracatı sofralık yapılmasından ziyade karlılığı daha yüksek dondurulmuş ve işlenmiş ürün olarak yapılmasının önü açılmalıdır. Gerekli teşvik ve yönlendirilmeler ile patatesin ekonomik değeri artırılmalıdır.

Patates İlk Nerede Bulundu?

Patatesin ilk nerede bulunduğuna dair yapılan araştırmalar patatesin günümüzden yaklaşık 7.000 ile 10.000 yıl öncesine kadar tarihlendirildiğini göstermektedir.

Patates yetiştiriciliğinin ilk yapıldığı, patatesin ilk bulunduğu yer olarak Güney Amerika’nın batısındaki Peru Cumhuriyeti kabul edilmektedir.

Bu bitkinin kökeninin Güney Amerika Peru Sahilleri ve And Dağları’nı da içine alan Şili’den Meksika’ya kadar uzanan geniş bir alan olduğu kabul edilmektedir.

Patates Hangi Mevsimde Yetişir?

Patates, genellikle ılıman iklimlerde yetişir ve mevsimsel olarak iki ana ekim dönemi vardır:

1. İlkbahar (Bahar) – Mart-Nisan: İlkbaharda, özellikle toprak sıcaklığının 7-10°C civarına çıktığı dönemde patates ekimi yapılır. Bu dönemde ekilen patatesler, yaz ortasında hasat edilir.
2. Sonbahar – Temmuz-Ağustos: İkinci ekim dönemi, sonbahar için yapılan ekimlerde yer alır. Bu dönemde ekilen patatesler, sonbaharın ilerleyen zamanlarında hasat edilir.

Yetiştirme süresi türüne göre değişebilir, ancak genellikle 2-4 ay arasında patatesler hasat edilebilir.

Türkiye de patates yetiştirme koşulları değerlendirildiğinde ülkemizin genel olarak patates yetiştirilmesi için uygun olduğu görülmektedir. Zira Tüik’in 2021 yılı resmi rakamlarına göre Türkiye’de patates yetiştiriciliği 73 şehirde yaklaşık 139 bin hektar (ha) alanda 5,1 milyon ton olarak gerçekleştiği görülmektedir. Patates yeterlilik derecesi %106,5 ve kişi başına tüketim ise 51,3 kilogram (kg) dır.

En İyi Patates Nerede Yetişir?

Türkiye’de en kaliteli patates üretimi, iklimi, toprak yapısı ve tarımsal uygulamalar açısından elverişli olan bazı bölgelerde yoğunlaşmıştır. İşte en iyi patatesin yetiştiği başlıca bölgeler:

1. Niğde ve Nevşehir (Patatesin Başkenti)

• Niğde, Türkiye’nin en büyük patates üreticisi olup verimli toprakları ve uygun iklimi ile yüksek kaliteli patates üretmektedir.
• Nevşehir, özellikle tohumluk patates üretimi açısından önemli bir merkezdir.
• Soğuk hava depoları sayesinde patatesler uzun süre saklanabilir.

2. Afyonkarahisar

• Sandıklı ve Şuhut ilçeleri, özellikle yemeklik ve sanayi tipi patates üretiminde öne çıkar.
• Kumlu toprak yapısı, patateslerin daha lezzetli ve dayanıklı olmasını sağlar.

3. Bolu ve Düzce

• Bolu’nun Seben ve Gerede ilçeleri, ince kabuklu ve lezzetli patatesleriyle ünlüdür.
• Karadeniz’in yağışlı ve serin iklimi, patatesin daha iyi gelişmesini sağlar.

4. Kayseri ve Konya

• Kayseri (Yeşilhisar ve Develi ilçeleri), kaliteli patates üretimiyle bilinir.
• Konya, geniş tarım alanlarıyla Türkiye’nin en büyük patates üreticileri arasındadır.

5. İzmir (Ödemiş)

• Ödemiş patatesi, ince kabuklu, lezzetli ve uzun ömürlü olduğu için popülerdir.
• Daha çok Ege ve Akdeniz pazarına hitap eder.

Özetlemek gerekirse, Türkiye’de Niğde, Nevşehir, Afyonkarahisar, Konya ve Bolu gibi bölgeler, en kaliteli patateslerin yetiştiği yerlerdir. Eğer yemeklik patates aranıyorsa Bolu ve Ödemiş, sanayi ve tohumluk patates için Niğde ve Nevşehir tercih edilmelidir.

Patates Üretiminde 1. Olan İlimiz

2023 yılı verilerine göre, Türkiye’de patates üretiminde 1. olan lider il Niğde‘dir. Niğde, 757.480 tonluk üretimiyle ülke genelindeki patates üretiminin %13,3’ünü gerçekleştirmiştir.

Niğde’yi sırasıyla 704.000 ton (%12,4) ile Kayseri, 582.000 ton (%10,2) ile Afyonkarahisar, 476.000 ton ile İzmir ve 462.000 ton ile Konya takip etmektedir.

Bu veriler, Niğde’nin patates üretiminde açık ara lider olduğunu göstermektedir.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’nun 2020 yılındaki açıkladığı verilere göre dünya patates üretiminde Türkiye %1’lik pay ile 16. sırada yer almaktadır.

1 Dönüm Patates Maliyeti

1 dönüm patates maliyetini hesaplarken ekim yapacağınız araziyi de kiralayacağınızı varsayarak 2500 m² tarla için 10.000 TL güncel kira bedeli de dahil edilmiştir. Yani 1 dönüm patates maliyeti toplamında arazi kirası da mevcuttur.

Konya ve çevre illere göre maliyet hesabı yapıldığı için bölge şartlarına göre durum değerlendirilmiştir.

Maliyet hesabı yaparken her şey maksimumdan hesaplanarak en gerçekçi haliyle analiz yapabilmeniz sağlanmıştır.

Geçmiş yıllarda patates üretiminde en büyük maliyet girdisi insan gücüydü. Yaşanan ekonomik krizlerle birlikte maliyeti artıran kriterler değişti.

Patates üretiminde oldum olası tohum, ilaç, gübre ve enerji kullanımı diğer tarım ürünlerine göre daha fazladır. Günümüz şartlarında ise yüksek mazot, gübre, ilaç ve tohum fiyatları patatesin maliyetini daha da artırarak güncel maliyetleri yukarılara taşımıştır.

Genel bir değerlendirme yapmak adına patates işletmelerinin maliyetleri hep yüksek, kârlılıkları ise hep düşük olagelmiştir.

Patates Ne Zaman Ekilir?

Patates ekim zamanı olarak toprak ısısının 8-10 °C’yi bulduğu, geç donların bittiği bahar ayları gösterilebilir. Aşağıdaki tabloda belirtilen patates ekimi zamanı olan aylar iklim değişikliği ile birlikte dönemsel değişikler gösterecektir, bu hususun göz önünde bulundurulmasında yarar var.

(Patates Ekimi Ne Zaman)

Patates yetiştirme koşulları diğer tüm bitkilerde olduğu gibi toprağın yapısına göre değişlik gösterir. Hangi toprak yapısına sahip araziniz olursa olsun hızlı çimlenme ve kuvvetli kök gelişimi için toprak çok iyi işlenerek hazırlanmalıdır.

Ağır bünyeli yani killi topraklarda patates yetiştirilmesi çok tercih edilmemelidir. Hafif yani kumlu topraklar, ilkbaharda yüzeysel sürülerek ekime hazırlanmalıdır.

Kışlık Patates Ne Zaman Ekilir?

Kışlık patates ekim zamanı, bölgenin iklimine bağlı olarak değişir. Genel olarak ılıman bölgelerde (Akdeniz, Ege, Güney Marmara, Güneydoğu Anadolu) Ekim – Kasım aylarında ekilir. Soğuk bölgelerde (İç Anadolu, Doğu Anadolu, Karadeniz’in yüksek kesimleri) ise ilkbaharda ekim yapılır, çünkü kışın toprak donabilir.

Kışlık patateslerin hasadı genellikle ilkbaharın sonlarına doğru veya erken yaz aylarında yapılır. Eğer serin iklimli bir bölgede yaşıyorsanız, toprağın don riskini göz önünde bulundurmalısınız.

Kışlık Patates Hangi Ayda Sökülür?

Kışlık patateslerin söküm zamanı, ekim tarihine ve bölgenin iklimine bağlıdır. Genel olarak ılıman bölgelerde (Akdeniz, Ege, Güney Marmara, Güneydoğu Anadolu) eğer Ekim-Kasım aylarında ekildiyse, patatesler Nisan-Mayıs aylarında hasat edilir. Daha soğuk bölgelerde (İç Anadolu, Doğu Anadolu, Karadeniz’in yüksek kesimleri) eğer kışlık patatesler ilkbaharda ekildiyse, Temmuz-Ağustos aylarında söküm yapılır.

Patateslerin söküm zamanını belirlemek için yapraklarının sararıp kurumaya başlaması iyi bir göstergedir. Ayrıca, kabukları el ile ovalandığında kolay soyulmuyorsa patatesler hasada hazırdır.

Yazlık Patates Ne Zaman Ekilir?

Yazlık patates ekim zamanı, bölgenin iklimine bağlı olarak değişir. Genel olarak ılıman ve sıcak bölgelerde (Akdeniz, Ege, Güneydoğu Anadolu) Ocak – Mart aylarında ekilir. Hasat Mayıs – Temmuz aylarında yapılır. Daha soğuk bölgelerde (İç Anadolu, Karadeniz, Doğu Anadolu) Mart – Mayıs aylarında ekilir. Hasat Temmuz – Eylül aylarında yapılır.

Yazlık patatesler, don riski ortadan kalktıktan sonra ve toprak sıcaklığı 8-10°C’yi geçtiğinde ekilmelidir. Toprak yeterince ısınmazsa patateslerin filizlenmesi gecikebilir.

Adanada Patates Ne Zaman Ekilir?

Adana, sıcak ve ılıman iklime sahip olduğu için burada patates ekimi yıl içinde iki farklı dönemde yapılabilir:

1. Kışlık Patates Ekimi:
   • Ekim – Kasım aylarında ekilir.
   • Hasat Nisan – Mayıs aylarında yapılır.
2. Yazlık Patates Ekimi:
   • Ocak – Mart aylarında ekilir.
   • Hasat Mayıs – Temmuz aylarında yapılır.

Adana’da genellikle erken patates üretimi yaygındır. Çiftçiler, kış aylarında ekim yaparak bahar aylarında erken hasat yapmayı hedeflerler. Ocak ve Şubat ayları, Adana’da en çok tercih edilen ekim aylarıdır.

Ege Bölgesinde Patates Ne Zaman Ekilir?

Ege Bölgesi’nde patates ekim zamanı, bölgenin iklim koşullarına göre değişiklik gösterir. Genel olarak iki ekim dönemi vardır:

1. Kışlık Patates Ekimi:

• Ekim – Kasım aylarında ekilir.
• Hasat Nisan – Mayıs aylarında yapılır.
• Daha çok Aydın, Muğla, Manisa gibi ılıman bölgelerde tercih edilir.

2. Yazlık Patates Ekimi:

• Şubat – Nisan aylarında ekilir.
• Hasat Haziran – Ağustos aylarında yapılır.
• Daha çok iç kesimler ve yüksek rakımlı bölgelerde (Denizli, Uşak, Afyonkarahisar gibi) yetiştirilir.

Ege Bölgesi’nde patates ekimi için toprak sıcaklığının 8-10°C’nin üzerine çıkması önemlidir. Ayrıca, ilkbaharda don riski kalktıktan sonra ekim yapmak verimi artırır.

Patates Nasıl Ekilir?

Patates ekimi elle ya da makine ile yapılabilir. Patates ekiminde tohum olarak kullanılan materyal pazardan marketten aldığımız herkesin bildiği patatesin kendisidir. Yani patates ekerken ihtiyacımız olacak tohumluk patates yumrularıdır.

Tohumluk olarak kullanılacak yumrular tohumluk amacıyla ekilecekse 28-35 mm çapında, normal üretim için ekilecekse 35-60 mm çapında olması yeterli olacaktır. Üretimde kesinlikle virüsten ari sertifikalı tohumluk kullanmanızı öneririm.

Hangi amaçla yetiştiriciliğe başlamayı planlıyorsanız o yönde tohumluk seçmelisiniz. Üretiminizin sofralık veya kızartmalık olmasına göre uygun ve ideal bir tohumluk çeşit belirlemeniz gerekir.

1 dekar alana patates ekmek için genellikle 300-500 kilogram tohum patates kullanılır. Bu miktar, patates türüne, ekim sıklığına ve toprak koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Tarlaya patates nasıl ekilir? Patates yumrularının ekim mesafeleri bölgelere göre değişkenlik gösterebilir. Patates ekimi sıra arası 70-75 cm ve sıra üzeri 20-40 cm ideal oranlardır. Burada bir detay daha vereyim: iki karık arası mesafe kumlu topraklarda 60-65 cm, ağır topraklarda 70-80 cm olacak şekilde belirlenmesi uygun olacaktır.

Patates tohumluklarının toprağa bırakılacağı derinlik yüzeysel ekimde 2 cm, derin ekimde 5 cm’dir. Yüzeysel ekim yapılan yumruların üzerine en az 15 cm, derin ekim yapılanlara ise 10 cm yüksekliğinde toprak bırakılarak sırt yapılması gerekir.

Sırt yapılma zamanı birçok değişkene göre belirlenebilir. Farklı nedenlerden dolayı patates boğazları için yapılması zorunlu olan sırtların yapılma zamanını aşağıdaki şartlara göre planlamanız gerekir:

1. Ekimin yapıldığı günlerde bölgenin sıcaklık değerleri düştüğünde
2. Toprakta kaymak tabakası oluştuğunda
3. Çimlenme tamamlanıp filizler toprak üzerine çıktığında
4. Ekim sonrası yüksek sıcaklık ya da kuraklık bekleniyorsa

Patates Kaç Günde Yetişir?

Patatesin yetişme süresi; çeşidine, iklim koşullarına ve bakım yöntemlerine bağlı olarak değişir. Genel olarak:

• Erken hasat (ilkbahar-yazlık) patatesler: 90-110 gün
• Orta dönem patatesler: 110-130 gün
• Geç hasat (kışlık) patatesler: 120-150 gün

Patatesin Gelişim Aşamaları:

1. Çimlenme: Patates Kaç Günde Çimlenir? Toprak sıcaklığına bağlı olarak değişir ancak 10-20 gün arasında çimlenir.
2. Vejetatif büyüme (yaprak ve gövde gelişimi): 30-40 gün.
3. Tuberizasyon (yumru oluşumu): 40-50 gün.
4. Olgunlaşma: 20-30 gün.

Toplamda, patates 3-5 ay içinde hasada hazır hale gelir. Eğer erken hasat yapılmak isteniyorsa, 90-100 günlük çeşitler tercih edilmelidir.

Patates Suyu Sever Mi?

Evet, patates suyu sever ancak aşırı suya da toleransı yoktur. Patatesler, düzenli ve yeterli sulama ile sağlıklı büyürler, öte yandan suyun toprakta birikmesi köklerin çürümesine yol açabilir.

Patates ekildikten sonra ne zaman sulanır? Patates ilk sulaması, patates tohumları ekildikten sonra genellikle 7-10 gün içinde yapılır. Patatesin kökleri yerleşmeye başladıktan sonra, toprak kurudukça düzenli sulama yapılmalıdır. Bu, tohumların çimlenmesini kolaylaştırır.

Patates kaç gün arayla sulanır? Patatesler toprağın kimyasal yapısına göre ortalama 15-25 günde bir sulanır, ancak bu sulama sıklığı hava koşullarına ve toprak tipine göre değişebilir.

Patates tarlasında mevsim koşullarına göre 2 ile 5 arasında sulama yapılabilir. Patates suya en çok çiçeklenmeden önceki 20 gün ile yumru yapmaya başladığı zamana kadar geçen dönemde ihtiyaç duyar.

Patates yetiştiriciliğinde sulama yeterli ve düzenli yapılmazsa verim kaybı, memeli ve çatlak yumrular, yumru içinde boşluk ve kararmalar gibi problemler kendini gösterir.

Patates tarımında en uygun sulama tekniği yağmurlama ve damlama sulama yöntemleridir. Patates bitkisinin alt yaprakları solup sararmaya başladığında sulama vaktinin geldiği anlaşılır. Son sulamadan 7-10 gün sonra hasada başlanabilir.

Patates Gübreleme Programı

Patates yetiştiriciliğinde dengeli ve doğru gübreleme, yüksek verim ve kaliteli yumru elde etmek için büyük önem taşır. Bitkinin ihtiyacı olan besin maddelerinin eksiksiz karşılanması, toprak analizi sonuçlarına göre belirlenmelidir.

Azot, fosfor, potasyum ve mikro elementlerin doğru zamanlarda uygulanması, patatesin büyümesini destekler, hastalıklara karşı dayanıklılığını artırır ve depolama süresini uzatır. Aşağıda, patates tarımı için önerilen gübreleme programı tablo halinde sunulmuştur.

Bu program, toprak analizi sonuçlarına göre optimize edilmelidir. Sulama ve iklim koşullarına bağlı olarak gübre miktarlarında değişiklik yapılabilir.

Patates büyütmek için kullanılan gübreler, toprak verimliliğini artırarak sağlıklı ve verimli patatesler elde edilmesine yardımcı olur. Patatesler özellikle azot, fosfor ve potasyum gibi besin elementlerine ihtiyaç duyarlar.

Peki, patatese potasyum ne zaman verilir? Patateslere potasyum genellikle büyüme döneminin ilerleyen safhalarında özellikle yumru gelişimi ve verim için verilmelidir. Potasyum, patatesin sağlıklı yumru gelişimi, su dengesinin korunması ve hastalıklara karşı direncin artırılması için oldukça önemlidir. Ekim öncesinde de toprağın potasyum düzeyini artırmak faydalıdır.

Patates Hastalıkları

Patatesler, çeşitli hastalıklarla karşılaşabilir ve bu hastalıklar, verim kaybına ve kalite sorunlarına yol açabilir. Patates hastalıkları genellikle mantar, bakteri veya virüs kaynaklı olabilir. İşte patateslerde sık görülen bazı hastalıklar ve korunma yöntemleri:

1. Patateste Karabacak Hastalığı (Blackleg)

Karabacak Hastalığı (Blackleg), patateslerde görülen ve özellikle genç bitkilerde ciddi zararlara yol açabilen bir bakteri hastalığıdır. Bu hastalık, genellikle Erwinia carotovora türü bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyon sonucu ortaya çıkar. Karabacak hastalığı, patatesin köklerini ve gövdesini etkiler ve çoğunlukla nemli, ıslak koşullarda hızla yayılır.

Karabacak Hastalığının Belirtileri:

• Kök ve Gövde Çürümesi: Hastalık, özellikle patatesin kök kısmında siyah lekeler ve çürüme oluşturur. Bu çürüme genellikle köklerde başlar ve bitkinin gövdesine doğru ilerler.
• Köklerin Yumuşaması: Çürüyen kökler yumuşar ve suya batmış gibi görünür.
• Yaprak Sararması: Bitkinin yaprakları sararır ve solmaya başlar. Bazen hastalıklı bitkiler erken dökülür.
• Kötü Koku: Çürüyen köklerden ve gövde kısmından kötü bir koku yayılır. Bu koku, hastalığın bakteriyel kaynaklı olduğunu gösterir.
• Siyahlaşma: Hastalık ilerledikçe, etkilenen bölgeler siyahlaşır ve patatesin yumruları da etkilenebilir.

Hastalığın Yayılma Yolları:

1. Enfekte Tohumlar: Karabacak hastalığının yayılmasının en yaygın yolu, hastalıklı tohumlardır. Enfekte olmuş patates tohumlarıyla ekim yapmak, hastalığın yayılmasına neden olabilir.
2. Toprakta Bakteri Birikmesi: Karabacak hastalığına neden olan bakteriler, toprağa yerleşebilir ve patateslerin köklerine bulaşabilir. Bu da toprakta sürekli bir hastalık kaynağı oluşturur.
3. Böcekler ve Hayvanlar: Bazı böcekler ve hayvanlar, hastalık etmenlerini taşır ve yayılmasına neden olabilir.

Korunma ve Kontrol Yöntemleri:

1. Sağlam Tohum Kullanımı: Hastalıksız, sağlıklı tohumluk patates kullanmak çok önemlidir. Karabacak hastalığına karşı dirençli patates çeşitleri tercih edilebilir.
2. Toprak Hijyeni: Hastalıklı bitkiler ve kökler tarladan hemen temizlenmeli ve yok edilmelidir. Ayrıca, tarlada düzenli rotasyon yaparak, aynı alanda patates ekimi yapılmamalıdır.
3. Drenaj: Karabacak hastalığı, nemli toprak koşullarında hızla yayılır, bu yüzden tarlanın iyi drene olmasını sağlamak, hastalığın gelişmesini engeller. Ayrıca, sulama düzeni iyi ayarlanmalı, toprağın su altında kalması önlenmelidir.
4. Fungisit ve Bakterisit Uygulaması: Karabacak hastalığını kontrol altına almak için uygun bakterisitler kullanılabilir. Ancak kimyasal mücadeleye karar verirken, profesyonel tavsiyeler ve önerilen dozlar dikkate alınmalıdır.
5. Toprak İşleme: Toprağın iyi işlenmesi ve havalandırılması, hastalık etmenlerinin yayılmasını engelleyebilir. Ayrıca, patateslerin sağlıklı gelişmesi için toprak pH’ının uygun seviyede tutulması gereklidir.
6. Fazla Gübrelemeden Kaçınma: Aşırı azotlu gübreler kullanmak, bitkilerin daha zayıf ve hastalıklara daha duyarlı hale gelmesine neden olabilir. Bu yüzden dengeli gübreleme yapılmalıdır.
7. Erken Hasat: Özellikle hastalık başlangıç evresindeyken patatesleri erken hasat etmek, hastalığın yayılmasını engelleyebilir.

Karabacak hastalığı, patates üreticileri için ciddi bir tehdit oluşturabilir. Ancak, sağlıklı tohum kullanımı, uygun toprak yönetimi ve hastalıkla mücadele önlemleri sayesinde bu hastalık kontrol altına alınabilir. Erken teşhis ve hızlı müdahale, hastalığın yayılmasını önleyerek verimi korumada önemli rol oynar.

2. Patates Kök Çürüklüğü (Fusarium Solani)

• Neden: Bu hastalık, Fusarium mantarının etkisiyle kökleri ve yumruları çürütür.
• Belirtiler: Köklerde kahverengi lekeler, yumrularda bozulma, yavaş büyüme.
• Korunma: Toprak drenajının iyi olması, hastalıklı bitkilerin temizlenmesi, uygun rotasyon uygulamaları.

3. Patates Yumurta Çürüklüğü (Rhizoctonia solani)

• Neden: Rhizoctonia solani mantarı tarafından oluşturulur. Genellikle toprakta kalır ve patatesin gelişim döneminde aktif hale gelir.
• Belirtiler: Yumurta çürümesi, köklerin kahverengileşmesi, hastalıklı yumruların kesilmesi.
• Korunma: Sıcak ve nemli koşullarda bu hastalık daha yaygındır, bu yüzden toprakta havalandırma sağlamak, hastalıklı bitkileri temizlemek gereklidir. Ayrıca, uygun ilaçlar kullanarak korunma sağlanabilir.

4. Alternaria Yaprak Lekesi (Alternaria solani)

• Neden: Alternaria solani mantarı, patatesin yapraklarını etkileyerek lekeler oluşturur.
• Belirtiler: Yapraklarda kahverengi, yuvarlak lekeler, yaprakların kuruması ve dökülmesi.
• Korunma: Yaprakların nemli kalmasını engellemek, sulamayı sabah saatlerinde yapmak, enfekte olmuş yaprakları temizlemek.

5. İnek Yalancı Küf (Late Blight) (Phytophthora infestans)

• Neden: Phytophthora infestans adlı mantar türü patateslerde ciddi zarara yol açar ve dünya çapında yaygın bir hastalıktır.
• Belirtiler: Yeşil kısmında koyu kahverengi lekeler, yapraklar ve gövdede çürümeler. Yumrularda ise suda çürümüş bölgeler görülür.
• Korunma: Bu hastalık için, genetik olarak dayanıklı çeşitler kullanmak, düzenli fungisit uygulamak ve tarlalarda iyi hava akışını sağlamak önemlidir. Ayrıca, enfekte bitkiler hemen temizlenmeli ve yok edilmelidir.

6. Bakteriyel Yumuşama (Soft Rot)

• Neden: Erwinia türü bakteriler tarafından oluşur ve nemli ortamlarda hızla yayılır.
• Belirtiler: Yumrularda yumuşama, kötü koku, suya batmış ve çürümüş bölgeler.
• Korunma: Patateslerin hasat edilmeden önce yeterince kurutulması, düşük nemli ortamlar sağlanması, uygun depolama koşulları ve temizleme işlemleri yapılmalıdır.

7. Patates Virüsleri (Patates Yüksek Çekirdek Virüsü)

• Neden: Virüsler, enfekte olmuş tohumlardan yayılır. Virüslerin taşınmasında toprakta hareket eden zararlılar (örneğin, yaprak bitleri) etkili olabilir.
• Belirtiler: Yavaş büyüme, deformasyon, yapraklarda sararmalar ve mozaik desenler.
• Korunma: Sağlam, virüs taşımayan tohumluklar kullanmak, hastalık taşıyan böcekleri kontrol etmek.

8. Patates Mozaik Virüsü (Potato Virus Y)

• Neden: Bu virüs, patatesin yapraklarında sararma, kahverengileşme ve mozaik desenlere neden olur.
• Belirtiler: Yapraklarda sararmalar ve mozaik desenler, gelişim geriliği.
• Korunma: Virüs taşıyan tohumlar kullanılmamalı, böceklerle mücadele edilmelidir.

Korunma ve Kontrol Yöntemleri:

1. Sağlam Tohum Kullanımı: Sağlam, hastalıksız tohumluklar kullanmak hastalıkların yayılmasını önler.
2. Dönüşümlü Ekin (Rotasyon): Patatesi aynı alanda sürekli ekmemek, toprakta biriken hastalık etmenlerini azaltır.
3. Hijyen: Hastalıklı bitkilerin tarladan çıkarılması, doğru sulama tekniklerinin uygulanması (örneğin damla sulama) ve yeterli hava sirkülasyonunun sağlanması gerekir.
4. Kimyasal Mücadele: Fungisit ve bakterisit gibi uygun kimyasalların kullanımı, hastalıkların kontrol altına alınmasında yardımcı olabilir. Ancak, bu kimyasalların doğru zamanlama ve dozajla uygulanması önemlidir.
5. Yüksek Kaliteli Gübreleme: Patatesin genel sağlığını artıran dengeli gübre kullanımı, hastalıklara karşı direncini artırabilir.

Patates hastalıklarıyla mücadelede erken teşhis çok önemlidir. Hastalık belirtilerini fark ettiğinizde, doğru önlemleri alarak hastalığın yayılmasını engelleyebilirsiniz.

Bir önceki yıl patates ekilen arazide bu yıl patates yetiştiriciliği yapmanın sakıncaları olacaktır. Aynı tarlada üst üste patates yetiştirilmesi birçok hastalığı beraberinde getirecek olup, verimi de düşürecektir.

Ekimi yapılacak virüsten ari tohumluk yumruların sürgün gözleri uyanmış yani patlamış olması gerekir. Bu yumrularda çimlenmiş 1 cm kadar yeşil filizler görünmelidir.

1 Patatesten Kaç Patates Çıkar?

1 patates tohumundan genellikle 8 ile 12 arasında patates hasat edilebilir. Ancak bu sayı, özellikle büyüme koşullarına bağlı olarak 15-20’ye kadar çıkabilir.

1 Dönümden Ne Kadar Patates Çıkar?

1 dönüm patates verimi dünya ortalaması dekara 2177 kilo iken Türkiye de patates dekara verimi ise 3514 kilogramdır. 1 dönüm arazi 1 dekar alanı yani 1000 m² büyüklüğü ifade etmektedir.

Patates verimi çiftçiden çiftçiye bölgeden bölgeye değişiklik gösterecektir, ancak 1 dönüm patates veriminin ortalama 4 ton olduğunu söylenebilir.

Sahada edindiğimiz tecrübelerimizi sizlere aktarmamız gerekirse 1 dönüm patates verimi için somut rakamların 3200-5200 kg/da aralığında değiştiği yönünde olacaktır.

Umarız patates yetiştiriciliği hakkında detaylara yer verdiğimiz bu içeriğimizle sizlere yardımcı olabilmişizdir.

Sitemizde yayınladığımız diğer tarımsal içerikler için Tarım Memleketi ana sayfasını takip edebilirsiniz.